YABANCI PLAKALI ARAÇLARIN ÜLKEMİZE GETİRİLMESİ
Ülkeye giriş şartları
Yabancı plakalı bir aracın ülkemize sokulabilmesi için araç sahibinin taşıtın sicile kayıtlı olduğu ülkede ikametinin olması gerekir. Bunun yanında Türkiye’ye giriş yapmak istediği tarihten geriye doğru son 1 yıl içerisinde en az 185 gün fiilen yurtdışında bulunmalıdır. Bu süre Türk vatandaşlarınca türkiye.gov.tr adresinden veya pasaportlarında kayıtlı giriş çıkış bilgilerinden kontrol edilebilir. Türkiye’ye giriş yapmak istediği tarihten geriye doğru son 1 yıl içinde Türkiye’de 180 günden fazla kalan kişi taşıtını ülkeye sokamaz. Ancak yurtdışından emekli olanların, emeklilik tarihinden sonra Türkiye’ye ilk defa getirecekleri taşıt için yurtdışında yerleşik olma koşulu yani taşıt getirilmek istenilen tarihten geriye doğru son 1 yılda 185 gün fiilen yurtdışında bulunma şartı aranmaz.
Taşıtın yurtdışı ikametgâh kaydı
Taşıtın ikamet ettiğiniz yerde adınıza kayıt ve tescil edilmiş olması gerekir. Ancak, Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişiler, ikamet yerleri dışındaki Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde adlarına kayıtlı taşıtlarını da getirebilirler.
Aracın ülkede kalış süresi
Türk vatandaşları veya ülkemizde uzun süreli ikametgahı bulunan kişiler araçlarını ülkemizde 730 gün süreyle kullanabilirler. Türkiye’de oturma izni bulunan yabancıların taşıtlarına verilecek süre 730 günü aşmamak üzere ikamet tezkeresinde belirtilen süre kadardır.
Türkiye’de oturma izni bulunmayan yabancı uyruklu kişilere 180 günde toplam 90 gün süre ülkemizde araç kullanabilme hakkı verilmektedir. Tüzel kişiliklere ait taşıtların vekaletname ile Türkiye’ye getirilmesi halinde ise 30 güne kadar süre verilir.
Vekaleten araç getirilmesi
Kişi başkasına ait bir aracı vekâlet yoluyla ülkemize sokabilir. Bu durumda hem vekâleten taşıtı getiren kişinin hem de taşıt sahibinin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik olma koşulunu sağlaması gerekir. Ayrıca ülkeye girişte getiren kişin ehliyeti, taşıtın mülkiyet belgesi ile Türkiye’de geçerli sigorta poliçesi hazır olmalıdır.
Taşıtın vekâletname veya kiralama yoluyla Türkiye’ye getirilmesi halinde aşağıdaki belgelerden ilgilisinin gümrük idaresine sunulması gerekmektedir:
1-Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı bir vekâletname ya da taşıtı getiren şahıs ile taşıtın mülkiyet sahibinin giriş gümrük idaresinde hazır bulunmaları hâlinde, bu kişilerin kendi aralarında düzenleyecekleri ve gümrüğün onaylayacağı bir vekâletname,
2-Gerçek kişilerin kendi aralarında düzenleyerek ilgili ülkenin gümrük, belediye, emniyet veya mahkeme gibi resmi makamlarına onaylatılmış olan belge,
3-Kiralanmak suretiyle getirilen taşıtlar için kira sözleşmesi.
4-Tüzel kişiliklere ait taşıtların vekâletname ile Türkiye’ye getirilmesi halinde ise; Firma sahibi veya yönetim kurulunun imza ve onayını içeren vekâletname, Tüzel kişiliklere ait taşıtları getirecek kişilerin şirket ortağı veya çalışanı olduğunu gösterir belge,
Aracı kullanabilecek kişiler
Getirilen aracı getiren haricinde yurtdışında yerleşik yani taşıt getirilmek istenilen tarihten geriye doğru son 1 yılın 185 gününü yurtdışında geçirmiş getirenin eşi, anne ve babası ve çocukları da kullanabilir.
Kullanım ne demektir?
Taşıtın yetkili kişilerce kullanılması demek bizzat bu kişiler tarafından aracın sürülmesi yani şoför koltuğunda bu kişilerin oturması demektir. Araç fiilen bu kişilerce kullanılmalıdır. Yetkili kişinin araçta olması tek başına yeterli değildir. Yetkili kişi araçta bulunsa bile şoför koltuğunda başka bir şahsın bulunması mevzuatın ihlali anlamına gelebilir.
Acil durumlarda yetkisiz kullanım
İzin hak sahibi taşıt içinde bulunsa dahi belirtilen kişiler dışında taşıtın kullanılması acil durumlar hariç mümkün bulunmamaktadır. Buradaki acil durumdan kasıt aracı kullanmaya yetkili kişilerle ilgili olarak ortaya çıkabilecek acil bir durumdur. Örneğin aracı kullanmaya yetkili kişinin fenalaştığı bir durumda herhangi başka bir kişi bu aracı alarak bu kişiyi en yakın hasta haneye götürebilir veya başka şekilde aracı kullanarak yardım alabilir. Ancak bu ve benzer acil ve zorlayıcı bir durum çerçevesinde bu araç başkası tarafından kullanılabilir. Acil durum her olayın özelliğine göre değişebilir olsa da objektif olarak gerekli ve zorunlu bir ihtiyacın ortaya çıkması gerektiği söylenebilir.
Araçsız ülkeden çıkılması
Araç getiren kişi aracı Türkiye’de bırakıp yurtdışına çıkmak istediğinde en yakın gümrük idaresine giderek taşıtı kimsenin kullanmayacağına dair taahhütname vermeli ya da taşıtı gümrük idaresinin gözetimine bırakmalıdır. Sonuç olarak yetkili kişi yurtdışındayken aracı yetkisiz hiç kimse kullanamaz.
Süresinden önce çıkış
İki yıllık kalma süresi dolmadan araçla çıkış yapan kişi arta kalan süreyi kullanabilmek için yurtdışı yerleşiklik şartını yani yurtdışında 185 gün kalış süresini tekrar sağlamalıdır. Aksi halde taşıtın tekrar ülkeye girişine izin verilmez.
Sürenin tamamlanması
Araç getiren kişi iki yıllık süreyi tamamladıktan sonra 185 gün süreyle, farklı bir araç bile olsa tekrar ülkeye bir araç getiremez. Ancak Türkiye’ye yeniden taşıt getirmek için süresi bulunmayan veya yurtdışında yerleşik olma koşulundaki 185 gün şartını sağlayamayan Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişilerin bu ülkelerde adlarına kayıtlı olan taşıtlarına yılda bir kez olmak üzere bir ay süre ile ülkeye giriş izni verilebilmektedir.
Cezai hükümler
Yurtdışından getirilen araçların ülkede kalma süresinin bitimi durumunda bu sürenin bittiği günü izleyen ilk üç ay için geçen süreyle orantılı olarak para cezaları öngörülmüştür. Bu ilk üç aylık süre için öngörülen para cezaları düşük tutulmuştur. Zira kanun koyucu 730 günlük sürenin bitiminden itibaren kişilerin aracı yurtdışına çıkarmak için zamana ihtiyaçları olacağını hesap ederek 730 günün devamındaki 90 gün içinde gerçekleşen gecikmelere yüksek meblağlı para cezaları öngörmemiştir.
Ancak taşıtın izin süresi olan 730 günün bitiminden itibaren üç ay içerisinde yurtdışı edilmesi gerekmektedir. Bu 90 günlük sürenin de geçirilmesine rağmen taşıt yurtdışına çıkarılmaz ise yine hak sahibi olmayan kişilerce aracın kullanıldığının saptanması, aracın satılması, kiraya verilmesi, taahhütname verilmeden yurtdışına taşıtsız çıkış yapılması gibi mevzuat hükümlerinin ihlali halinde Gümrük Kanunu’nun 238. maddesine göre cezai işlem uygulanır. Bu da taşıtın gümrük vergisinin dörtte biri oranında para cezası verilerek taşıtın yurtdışı edilmesi anlamına gelir.
Aracın gümrük idaresince satılması
Uygulamada aracın kalış süresinin ardından 90 gün daha geçmesinden sonra yine de ülkeden çıkarılmaması, yetkisiz kişilerce kullanılması vs gibi nedenlerle ortaya çıkan cezaların çok yüksek tutarlı olması nedeniyle ilgili kişilerce araç gümrük idaresine terk edilebilmektedir. Bu durumda araç gümrük idaresi tarafından satılarak ceza tutarları bedelinden tahsil edilir. Kalan bir meblağ olur ise araç sahibine iade edilebilmektedir.
Av. İbrahim Güllü
Kaynak: https://avibrahimgullu.com/yabanci-plakali-araclarin-ulkemize-getirilmesi/
Bir yanıt bırakın